Cysta (torbiel) to guzek, który jest wypełniony płynem. Torbiele to zmiany łagodne, które nie są czynnikiem ryzyka raka piersi. Choć przyczyny ich powstawania nie są do końca zbadane, to najbardziej prawdopodobna hipoteza jest ta, która mówi o zaburzeniach hormonalnych (działanie hormonów płciowych, głównie estrogenu) powodujących odcinkowe poszerzenie przewodu mlecznego w piersi i powstanie w tym miejscu zgrubienia – torbieli. Istotny wpływ zdaje się mieć także stosowanie leków hormonalnych, takich jak antykoncepcja czy hormonalna terapia zastępcza (HTZ). Torbiele najczęściej diagnozuje się u kobiet młodych z gęstą, gruczołową budową piersi.

Kiedy mówimy o torbielach warto zapoznać się z trzeba pojęciami: torbiel prosta, torbiel złożona oraz włókniakogruczolak.

Torbiel prosta - pęcherzyk wypełniony płynem. Nie wymaga biopsji, czyli diagnostyki inwazyjnej. Nie wymaga także leczenia, ani dodatkowej obserwacji.

Torbiel złożona - pęcherzyk wypełniony płynem z elementami tkanek w środku lub gęstszym płynem niż w torbieli prostej. Jeśli torbiel zawiera jedynie cienkie przegrody, nie wymaga dalszej diagnostyki. Jeżeli natomiast w jej środku znajdują się większe fragmenty tkanek lub jej ściana jest grubsza niż 1-2 mm, należy wykonać biopsję, ponieważ mogą to być zmiany na tle nowotworowym. W przypadku gęstej treści nie ma możliwości odróżnienia torbieli od zmiany litej (np. opisywany niżej gruczolakowłókniak) wyłącznie na podstawie badania USG, taka zmiana wymaga obserwacji co 6 miesięcy, niekiedy konieczne jest wykonanie biopsji.

Włókniakogruczolaki - są to najczęstsze, łagodne guzy lite piersi. Występują częściej u młodych kobiet, a ich powstawanie ma związek z czynnością hormonalną. Guzy te są doskonale widoczne podczas badania USG piersi, podczas samobadania są twarde i mogą przesuwać się pod palcami. Zmiany te najczęściej nie dają dolegliwości. Jeśli zmiana jest duża, może powodować ból przy dotyku. Gruczolakowłókniaki nie zwiększają ryzyka wystąpienia nowotworu piersi. Jedyną metodą weryfikującą czy dany guzek nie jest rakiem, jest przebadanie go pod mikroskopem, a więc wykonanie biopsji bądź usunięcie zmiany w całości (chirurgicznie lub metodą, która zyskuje ostatnio coraz większe uznanie, czyli za pomocą biopsji gruboigłowej wspomaganej próżnią).

Torbiele w piersiach - diagnoza

Kiedy podczas samobadania piersi wyczujemy zgrubienie w piersiach, należy zgłosić się na wizytę do lekarza specjalisty (ginekolog i/lub onkolog). Lekarz wykona palpacyjne badanie piersi, a następnie zleci badanie USG i/lub mammografię. Jeżeli po badaniach okaże się, że guz w piersi to torbiel prosta lub złożona niewykazująca cech zmiany złośliwej, to poza obserwacją lekarz nie podejmuje żadnych działań, nie ma potrzeby przeprowadzania diagnostyki inwazyjnej, czyli biopsji. W niektórych przypadkach lekarz może zlecić diagnostykę gospodarki hormonalnej, ponieważ powstawanie torbieli piersi wiąże się z zaburzeniami hormonalnymi. Kolejnym etapem badań może być wykonanie biopsji.

Torbiele w piersiach – czy leczyć?

Wskazaniami do usunięcia torbieli w piersiach są:

• wynik patologiczny badania cytologicznego płynu z biopsji cienkoigłowej;

• nawracanie torbieli w krótkim czasie po ich usunięciu;

• duża torbiel, która powoduje bolesność piersi;

• zabarwienie odessanego w trakcie biopsji cienkoigłowej płynu krwią;

• torbiel złożona z cechami opisanymi wcześniej, tj. grubą ścianą lub fragmentami tkanek w środku.

1. Choroby wewnętrzne – podręcznik multimedialny oparty na zasadach EBM, Wydanie I dodruk II pod redakcją prof. Dr hab. Andrzeja Szczeklika, Kraków 2006